MEYVE SUYU
Bakanlığımızın temel hedefi gıda güvenilirliğini sağlamak ve halk sağlığını korumak olup bu kapsamda yapılan düzenlemeler büyük önem taşımaktadır. Tüketicilerin doğru bilgilendirilmesi ve ürün kontrolleri aşamasında Bakanlığımız düzenlemeleri esas alınmakta ve bu hedef doğrultusunda yapılan çalışmalar hızla devam etmektedir. Bu çalışmalar kapsamında 06.08.2014 tarihinde meyve suyu ve benzeri ürünlerle ilgili düzenlemeleri içeren Türk Gıda Kodeksi Meyve Suyu ve Benzeri Ürünler Tebliği yayımlanmıştır.
Meyve suyu, konsantreden üretilen meyve suyu, meyve nektarı, meyve aromalı içecek, meyveli içecek, meyve suyu konsantresi gibi isimlerde bir çok ürün üretilmekte olup özellikle okul çağındaki çocuklar tarafından sıkça tüketilmektedir. Bu içecekler meyve oranı, bileşimi ve üretim teknolojisi açısından farklılık göstermektedir. bu ürünlerin hepsinin tamamen meyveden oluştuğu düşünülmemelidir.
"Meyve suları", doğal olarak meyvelerin dokusunda bulunur. Meyvelerin yenilebilir kısımlarından uygun teknolojiler kullanılarak elde edilmektedir. Meyve suları % 100 meyveden oluşmaktadır. Meyve oranını vurgulamak amacıyla meyve suyu etiketlerinde "% 100 meyve suyu" ifadesi kullanılmaktadır. Meyve suları ilave şeker içermez. Meyve sularının etiketlerinde "Türk Gıda Kodeksi gereğince meyve suları ilave şeker içermez" ifadesi ürün etiketlerinde bulunabilir.
"Konsantreden üretilen meyve suyu", Meyve suyu konsantresine, konsantrasyon sırasında uzaklaştırılan miktarda su ve aroma gibi bileşenlerin tekrar kazandırılmasıyla elde edilen ürün olarak tanımlanır. Meyve oranını belirtmek amacıyla bu içeceklerin etiketlerinde de "% 100 meyve suyu" ifadesi kullanılabilir.
"Meyve nektarı", şeker ve bal ilave edilerek tatlandırılabilen, meyve suyu oranı değişiklik gösteren bir içecektir. İlave edilen şeker ve/veya bal son ürünün toplam ağırlığının en fazla %20'si kadar olmalıdır. Eğer şeker ilave edilmeden üretiliyorsa etikette ""Meyve nektarına şeker eklenmemiştir" ifadesi yer alabilir. Meyve nektarında bulunması gereken minimum meyve suyu veya meyve püresi miktarı, Türk Gıda Kodeksi Meyve Suyu ve Benzeri Ürünler Tebliğinde belirlenmiştir. Meyve suyu veya meyve püresi miktarı en az % 25 olup meyve çeşidine göre değişiklik gösterir. Örneğin elma ve şeftali için % 50, kayısı için % 40, vişne için % 35 olarak belirlenmiştir. Meyve nektarı bileşimindeki meyve suyu, meyve püresi veya bunların karışımının minimum miktarı, etiket üzerinde, "meyve oranı en az % ......" ifadesi ile belirtilir.
15.06.2008 tarihinde yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Alkolsüz içecekler Tebliği aromalı ve meyveli içecekler, toz içecekler ile ilgili düzenlemeleri kapsamaktadır. Meyveli içecekler; meyve suyu, meyve püresi, meyve konsantresi, meyve tozu yada bunların birkaçı kullanılarak, su ve diğer bazı bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden gazlı veya gazsız olarak üretilir. Meyveli içeceklerde meyve oranı, gazlı olanlarda ağırlıkça en az % 4, gazsız olanlarda ise ağırlıkça en az % 10 olarak belirlenmiştir.
Aromalı içecekler; su, aroma maddeleri ve/veya diğer bileşenler ile şeker ilave edilerek veya edilmeden tekniğine göre gazlı veya gazsız olarak üretilen veya aromalı şurubun sulandırılması ile hazırlanan içeceklerdir.
Tüketicilerin tüm gıdalarda olduğu gibi meyve suyu ve benzeri ürünler satın alırken de etiket bilgilerine dikkat etmesi doğru seçim yapmaları açısından önem taşımaktadır.
ZEYTİN
Ülkemizde çocuk büyük, genç yaşlı demeden herkes tarafından tüketilmekte olan zeytin sofralarımızda özellikle kahvaltılarımızın vazgeçilmezi olarak bilinir. Zeytin ve zeytinyağına has bir bileşik olan, acılık hissi veren oleuropein zeytinin duyusal özelliklerinin oluşmasını sağlamaktadır. Zeytin içerdiği fenolik bileşiklerin yanında zengin vitamin içeriği (A,D,E,K) ile de özellikle gelişim çağındaki çocuklarımız açısından büyük önem arz etmekte ve tüketilmektedir.
Bu bilinçten hareketle Bakanlığımız tarafından 23.08.2014 tarihinde yayımlanan ve basında sık sık yer alan Türk Gıda Kodeksi Sofralık Zeytin Tebliği,; başta zeytinde kullanılan tuz miktarının azaltılması olmak üzere sofralık zeytin ile ilgili yeni düzenlemeleri içermektedir.
Yeni düzenlemeye göre sofralık zeytinlerde tuz oranı ağırlıkça maksimum % 8 olabilir. Zeytin etiketleri üzerinde yer alan "az tuzlu" ifadesi; 100 gram zeytinde en fazla 4 gram tuz içeren sofralık zeytinler için kullanılabilir.
Sofralık zeytin etiketlerinde yer alan "doğal" ifadesi kendiliğinden tatlanan zeytinler için kullanılmaktadır. İlave olarak ürün adında salamura, sele, kurutulmuş gibi işleme şekli de yer almaktadır. Sofralık zeytin etiketlerinde yer alan "işlem görmüş zeytin" ifadesi alkali ile işlem gören zeytinler için kullanılmaktadır. İlave olarak ürün adında salamura, sele, kurutulmuş gibi işleme şekli de yer almaktadır.
Zeytin değişik soslar, baharat veya diğer yenilebilir maddeler ile karıştırılması veya marine edilmesi ile üretilmesi halinde "salata zeytin" olarak adlandırılmaktadır.
Gemlik, Edremit gibi ifadeler zeytin çeşidini belirtmekte olup bu ifadeler ürünün ismi değildir. Zeytinin özel bir çeşide ait olması halinde etiket üzerinde bu çeşidi; Gemlik çeşidi, Edremit çeşidi olarak belirtilir.
İrilik zeytinin daha iyi ya da kaliteli olduğunu gösteren bir kriter değildir. Zeytin danesinin iriliği yeni Tebliğe göre 3XS ile 11XL arasında arasında değerlendirilmiş ve en küçük daneden en büyük daneye doğru belirtilen harflerin kullanılmasına izin verilmiştir. Zeytin etiketlerinde bir kilogram zeytinde yer alan dane adedi aralığı ile birlikte zeytinin hangi irilikte olduğunu belirten 3XS ve 11 XL arasındaki bu ifadeler de yer almaktadır. Buradaki düzenlemenin amacı piyasadaki zeytinlere bir standart getirmenin yanı sıra tüketicinin irilik açısından seçimini kolaylaştırmaktır.
Satış yerlerinde zeytin satışı, satıcı kontrolünde yapılacak olup zeytinin kapalı ortamlarda muhafaza edilmesi ve alıcının rahatlıkla görebileceği büyüklükte ürüne ait özelliklerin yer aldığı tezgah etiketlerin yer alması yeni düzenleme ile zorunlu hale getirilmiştir.
Ülkemizde farklı bir çok zeytin çeşidi yetiştirilmektedir. Bu çeşitlere göre farklı üretim teknolojileri de mevcuttur. Bu nedenle tüm gıdalarda olduğu gibi sofralık zeytin satın alırken etiket bilgileri incelenerek seçim yapılmalıdır.